Jenoside yakorewe abatutsi ni ikimwaro kuri Kiliziya Gatorika n’amadini yemera Kristu mu Rwanda

Umurage Yezu yasigiye abamwemeye ni Urukundo. « Ngiri itegeko  mbahaye : nimujye mukundana nk’uko nanjye nabakunze » Yh15, 12. iyo  urebye ukuntu muri Jenoside yakorewe abatutsi, abo bantu bishwe,  bakicwa n’abakristu, kuko abakristu gatorika mu Rwanda ugeretseho n’abo  mu yandi matorero bose hamwe barenga 90%, nibaza niba Ivanjili  yigishijwe mu Rwanda ariyo yigishwa ahandi. 

Muri Jenoside yakorewe abatutsi ni Yohani wirukaga kuri Petero, Yohani  akishimira ko yishe Petero. Iyo abakristu bibuka ko uwo bemeye, Kristu,  yabaraze urukundo, abatutsi ntibari gukorerwa Jenoside mu Rwanda. Iyo  batayitabira ntiyarigukorwa kuko yari kubura abayikora, abakristu mu  Rwanda ni benshi bihagije. Ibyo aribyo byose nta kubikikira. Jenoside  yakorewe abatutsi mu Rwanda ! ishyano ryaguye ku bakristu. 

Abakristu dukore iki rero !! 

Mubyakozwe n’Intumwa, Petero amaze kwigisha kuri pentekosti, amaze  kwereka abayahudi icyaha cyabo muri aya magambo « Yemwe Bayisiraheri  nimutege amatwi amagambo yanjye : Yezu w’i Nazareti, uwo muntu Imana  yemeje muri mwe, imukoresha ibitangaza, ibikorwa n’ibimenyetso  bikomeye rwagati muri mwe, nk’uko mubizi ubwanyu, uwo muntu rero ,  bikurikije umugambi udakuka w’Imana, amaze gutangwa mwaramwishe,  mumubambisha ku musaraba amaboko y’abagome, ariko Imana  yaramuzuye imubohora mu ngoyi z’urupfu kuko bitashobokaga ko  rumuherana, nuko rero inzu yose ya Israheli nimenye idashidikanya ko  uwo Yezu mwabambye, Imana yamugize umutegetsi n´Umukiza». Int2,  22- 24,36. 

Abishi ba Yezu bamaze kubwizwa ukuri, beretswe icyaha cyabo ni bwo  bavuze iri jambo bati « Bavandimwe dukore iki ?! ». Int2, 37. 

Petero Intumwa yigishaga adategwa, avuga icyaha uko kiri ari na byo  byahaye abamwumva kwicuza. Mu Rwanda sinzi niba abakoreye Jenoside  abatutsi barigize bafashwa ngo bumve icyaha cyabo koko ku buryo na bo  bibaza bati « Bavandimwe dukore iki ?! » . hari centrale umuyobozi wayo  yari amaze kwicwa muri Jenoside kuko yari umututsi, ku cyumweru  cyakurikiyeho, muri selebrasiyo yasomewe muri iyo centrale, hageze igihe  cyo guhazwa habura uza imbere, uwungirije uwo muyobozi wa centrale  wari wishwe ni we washishikarije abakristu guhazwa agira ati « Erega  nimuhazwe kuko iyo tutabica ni bo bari kutwica ». sibwo se bose bahise  biroha kw’isakramentu bagahazwa. Kuva ubwo kandi byarakomeje. 

N’ahandi hose ni uko byari bimeze, abakristu ntibigeze bafashwa ku buryo  bugaragara ngo batekereze ku cyaha cyabo. Ndavuga ibyo nabonye muri  Kiliziya gatorika kuko ari yo ndimo . 

Ubundi icyaha giteye ishozi cyakozwe ku mugaragaro (scandal Public)  gihanwa ku mugaragaro. Muri Kiliziya gatorika, igihano gikoreshwa ni  uguhagarikwa guhabwa amasakramentu. 

Ukoze bene icyo cyaha akabanza guhabwa inyigisho zihariye zimutegura  kwiyunga n’Imana n’umuryango w’Imana kuko icyaha ke kiba  cyakomerekeje umuryango. Nibyo twita kugarukira Imana. Kubona  abakoreye Jenoside abatutsi Kiliziya itarabafatiye ibyemezo ngo  bahagarikwe guhabwa amasakaramentu, abakristu nyabo bibaza byinshi. 

Tuvuge ko Kiliziya mu bushishozi bwayo yatinye ko yakwibeshya ikaba  yafungira abantu amasakaramentu ibarenganya, ariko se noneho muri  gacaca zakozwe, umuntu yiyemerere ko yishe abantu, kiliziya igumye ikore  nk’aho nta cyabaye ! Si ubwa mbere mbivuga, nzongera mbisubire. Kiliziya  y’u Rwanda yabuze ubuhanuzi. Ese dukomeze dutyo ! Gacaca zararangiye,  abakoreye Jenoside abatutsi , gacaca zarabagaragaje, tubifate nk’ibisanzwe.  Leta yashyizeho gacaca, izishyiramo ingufu uko ishoboye, yashyizeho  icyumweru cyo kwibuka, ibyo byose yabikoreye kugirango irwanye iki  cyaha cya Jenoside. Twe se Kiliziya gatorika n’amadini yemera Kristu  watubaza icyo twakoze ngo dufashe abakoze icyaha cya Jenoside kumva  icyaha cyabo twasubiza iki ? watubaza icyo twakoze ngo dufashe abatutsi  bakorewe Jenoside kwongera kwizera ababakoreye Jenoside twasubiza  iki ? 

Abakoreye Jenoside abatutsi bafashwa bate kugira ngo bongere bizerwe  n’abarokotse iyo jenoside ?! 

Nyuma y’ukuri kwagaragajwe na gacaca, harageze ngo buri torero rifashe  abakristu baryo bishe abantu muri Jenoside yakorewe abatutsi  kwisubiraho, bakicuza babikuye ku mutima. 

Amatorero menshi yihisha inyuma ya Kiliziya gatorika bagashaka  kugereka kuri Kiliziya gatorika yonyine ibyaha bya Jenoside yakorewe  abatutsi, nibasigeho uburyarya, uwagiye muri gacaca yabonye ko amadini  yose yafashwe n’icyaha cya Jenoside yakorewe abatutsi. Nta dini  ryakirokotse, abantu bose nibave mu byaha. 

Kiliziya gatorika izikuraho urubwa rwo guhora ishinjwa gushyigikira  Jenoside yakorewe abatutsi, itinyuka igahana abakristu bayo bakoreye  abatutsi Jenoside. Muri Kiliziya gatorika natwe dufite ibihano, nibifatwe. 

Ni bwo buryo bwo gukumira Jenoside ngo ntigasubire kandi tukubahisha  amasakramentu. Ubanzwe ku mugaragaro afungirwe amasakramentu,  ukoze Jenoside akingirwe ikibaba ! oya. Abantu nibafashwe kuva mu  byaha. 

Muri Paruwasi ya Mushaka abakristu gatorika bemeye muri Gacaca ko  bakoreye Jenoside abatutsi, abakristu basigaye bamaze kujya inama  bemeje ko abo bakristu basebeje Kiliziya ko bagomba guhagarara guhabwa  amasakaramentu ushatse kuyakomorerwa akabisaba umuryangoremezo  akomokamo. Agenerwa inyigisho zihariye mu gihe cy’amezi atandatu  ahabwa inyigisho imwe mu cyumweru. Iyo inyigisho azigeze hagati asabwa  gusubira mu miryango yiciye muri Jenoside yakorewe abatutsi, akabasaba  imbabazi. Abo bapfakazi, imfubyi nibo bamuherekeza bakaza kumusabira  imbabazi mu Kiliziya kuko baba babonye umwanya wo kuganira nta  buryarya. Imbabazi ziba zitanzwe ntizisubirwaho kuko uba yazisabye na we  aba yabikoze nta buryarya. Iyo harimo uburyarya atinda kuzihabwa  cyangwa nta zihabwe. Bose babyungukiramo. Bose barongeye barizerana,  babana nta buryarya. 

Abakristu bose hamwe bashimishijwe n’uko abakoreye jenoside abatutsi  bafungiwe amasakramentu kuko bitumvikanaga ukuntu abakristu bakora  icyaha gikomeye kuriya, kwica umuntu umuziza uko Imana yamuremye  ngo Kiliziya ibibone nk’icyaha gisanzwe. Bibaye ibyo ntawakagombye kuba  agifungirwa amasakramentu. N’abandi bose nibigende gutyo, si Paruwasi  Mushaka yonyine yakagombye gufungira amasakramentu abakoreye  abatutsi Jenoside. 

No mu matorero yandi kandi n’aho nihagaragare ko abakoreye Jenoside  abatutsi bafashwa kumva icyaha bakoze, bigishwe ku buryo  bw’umwihariko bahuzwe n’abo bahemukiye. 

Nta bihenda abana bikenewe 

Umwana ukunda kurira bagira ibyo bamuhendahendesha kandi koko  agaceceka, ku muntu mukuru siko bimera, iyo ushavuye uba ufite  impamvu. Agahinda kavanwaho n’uko ikibazo cyawe cyumvikanye,  kigasubizwa n’uwakiguteye. 

Hari amashyirahamwe asigaye avuka ahuza abacitse kw’icumu rya  Jenoside yakorewe abatutsi n’ababiciye ahereye ku nyungu. Uwo  bashukisha amafaranga wese, bitewe n’ubukene yifitiye, birakomeye ngo  ayiteshe. Ayo mashyirahamwe ahuje abantu batabanje kuganira ku  kibazo gikomeye nka kiriya cya Jenoside yakorewe abatutsi, bitinde  bishyire cyera azasenyuka.

Abantu bashatse kuyazana muri Paroisse Mushaka nayoboraga ndabyanga,  kuko nabonaga gushukisha abantu bafite ibibazo amafaranga, bayirohaho  ukazingitiranya ibibazo bibarimo kandi utabishubije, ejo amaherezo  bikazongera kuvumbuka ; umuntu agatinya kuvuga ku kibazo kimurimo  ngo atirukanwa mu ishyirahamwe. Narabyanze kandi ntibyambujije kunga  abacitse kw’icumu rya Jenoside yakorewe abatutsi n’ababiciye. 

Ubumwe n’ubwiyunge bigerwaho iyo nta nyungu zishingiye ku  mafaranga. Amashyirahamwe nyayo y’abacitse kw’icumu rya Jenoside  yakorewe abatutsi n’abayibakoreye afata neza iyo bamaze gufashwa  bakaganira nta buryarya. Nihashishikarizwe gushyiraho amashyirahamwe  y’abacitse kw’ icumu rya Jenoside yakorewe abatutsi n’ababiciye bamaze  kuganira nta buryarya, bizatuma n’abandi bashaka kuganira, ngo baturane  imitwaro bamwe bakoreye abandi mu mutima babyihutisha. Kubanza  kubereka inyungu zirimo amafaranga, ayo mashyirahamwe bayajyamo  ntabwigenge mu mutima. 

Kiliziya ntiyibeshye ngo hari aho iragera yunga abakoreye Jenoside  abatutsi n’abayirokotse, hari ibyo itarakora. 

Abantu nibafashwe kuva mu nzangano mu mutima kandi bikorwe nta  buryarya, bashukishwa inyungu zishingiye ku mafaranga. 

Padiri Ubald RUGIRANGOGA 

Centre IBANGA RY’AMAHORO 

Diocèse CYANGUGU